Uit de Atlas van A.Grolman
Het Wed in 1902
Het Wed in 1902


Tegenwoordig is het Wed vooral een plaats waar de horeca bloeit. Maar rond 1900 was het stadsleven in dit straatje tussen Domplein en Oudegracht ook al dynamisch. Deze prentbriefkaart laat het Wed zien vanuit het westen, met uitzicht op de Korte Nieuwstraat. De voorstelling toont een groep geposeerde voorbijgangers en de paardentram die, zoals de ligging van de tramrails aangeeft, een ruime bocht gaat nemen richting Oudegracht. Dit stukje tramrails maakte deel uit van lijn B, ook wel de Oudegrachtlijn genoemd, en was sinds 1892 in gebruik. De lijn vormde een noord-zuidverbinding en liep vanaf het Lauwerecht via een groot deel van de Oudegracht tot het Ledig Erf.

Bij het Wed was oorspronkelijk een overkluisde toegang tot het water van de Oudegracht, zoals tegenwoordig nog nabij de Ganzenmarkt te vinden is. In 1604 is deze toegang gedicht. Aan de noordkant (op de foto links) stonden nog geen huizen, maar wel een muur, die de begrenzing vormde van het daarachter gelegen bisschoppelijk paleis uit de vijftiende eeuw. Grolman maakte een opmerkelijke aquarel waarin hij de situatie met de muur weergeeft (utrechtsarchief.nl , beeldbank catalogusnummer 39357). Na de sloop van het paleis in 1804 en van de muur circa 1840 werd het Wed breder gemaakt.

De gevel van het huis links op de foto maakt deel uit van het hoekpand aan de Donkere Gaard. Daar is nu een horecagelegenheid gevestigd met een terras, dat om de hoek heen loopt tot op de plaats waar op de afbeelding het meisje is te zien. Dit huis en de andere huizen aan de linkerkant, Wed 2 en 4, zijn eind negentiende eeuw gebouwd. Grolman vermeldt J.H.J. van Lunteren als de architect.

Het stukje gevel rechts op de foto hoort bij een veel ouder middeleeuws pand, Wed 1, dat als choraalhuis en school van het kapittel van Oud-Munster werd gebouwd. Ten tijde van de foto was er café ‘De Vriendschap’ gevestigd, dat tot enkele jaren geleden in Utrecht een begrip was. Daarnaast staat een negentiende-eeuws pand, waar de firma De Bussy en Voorduin in Amerikaanse artikelen gevestigd was. Ooit had er een claustraal huis van het kapittel van Oud-Munster gestaan. De beide gebouwen nrs. 1 en 3 worden verbonden door een poortje, waarboven - op de booglijst - te lezen is: 'Koninkl= Nederl= Hemdenfabriek'. Deze fabriek was eigendom van Gérard Murkens, die sinds 1862 een 'Magasin de Nouveautés' op Donkere Gaard 9 had en zijn fabriek ook wel in het Frans aanduidde als Chemisier de S.M. le Roi.

Achter de huizen aan de linkerkant rijst een boompartij op, die hoort bij de tuin van het pand Domplein 27. Op de achtergrond is de zijgevel het hoekpand Domplein 28 te zien en daarachter het universiteitsgebouw met dakruiter. De prentbriefkaart is uitgegeven door Glückstadt & Münden, gevestigd in Hamburg.



De Utrechtse kunstenaar Anthony E. Grolman (1843-1926) legde een enorme collectie van prentbriefkaarten, aquarellen, foto's, etsen en litho's aan. Deze geordende verzameling geeft een goed beeld van de stad Utrecht en haar directe omgeving rond 1900. Tekst: Jetty en Paul Krijnen. Reacties: P.Krijnen@casema.nl. Reproductie en restauratie: Foto Verhoeff www.verhoeff.com de pasfoto specialist Bron:Ons Utrecht